نگاهی نزدیک‌ به پیامدهای فاجعه‌بار تغییرات اقلیمی (بخش دوم)

ساخت وبلاگ

دربخش نخستمقاله تغییرات اقلیمی به یک دورنمای اجمالی از مقوله ی زمین غیر قابل سکونت و همینطور مرگ ومیر موجودات زنده در اثر گرما پرداخته شد. به زیر آب رفتن برخی شهرها و بنادر فعلی، افزایش روزهای گرم سال و گسترش مرگ ومیرهای ناشی از گرمازدگی و کم آبی از پیامدهای اصلی طرح شده در آن بخش ها بود. در بخش دوم از گزارش مفصل نگاه نزدیک تر به پیامدهای تغییرات اقلیمی، به احتمال وقوع قحطی های خانمان سوز و همچنین ظهور بیماری های مسری جدید و ناشناخته و در نهایت، مشکلات تنفسی برای نوع بشر در پی گرم تر شدن جو زمین می پردازیم.

۳. پایان یافتن غذاها و منابع

واضح است که اقیانوس ها و گیاهان متفاوتند؛ اما قانونی کلی در مورد محصولات کشاورزی وجود دارد که نشان می دهد با هر درجه گرم تر شدن دما، ۱۰ درصد از رشد این گیاهان کاسته می شود. در این مورد، حتی برخی برآوردها نشان می دهند که این میزان می تواند تا ۱۵ و حتی ۱۷ درصد افزایش یابد. در واقع، این بدین معنا است که اگر تا پایان قرن حاضر دمای سیاره ما، ۲.۷ درجه سانتی گراد افزایش یابد، این امکان وجود خواهد داشت که کره ی خاکی با افزایش ۵۰ درصدی جمعیت و کاهش ۵۰ درصدی رشد محصولات کشاورزی، به شرایطی وخیم برسد. بحث در موردمواد غذایی پروتئینی، فاجعه بارتر است. برای تولیدیک کالریگوشت همبرگر، نیاز به ۱۶ کالری غله است. در واقع، این میزانی است که گاوها با رشد و زندگی خود، به تولید متان و آلوده کردن هوا ادامه می دهند.

اما برخی فیزیولوژیست ها بر این عقیده اند که این محاسبات ریاضیاتی در مورد غلات تنها در مناطقی صحیح است که پیش از این به اوج درجه حرارت رسیده اند. در واقع، با افزایش دما در گرینلند، رشد غلات در این ناحیه آسان تر می شود. در همین حال، همانگونه که محققان،روسموند نیلورودیوید باتیستیدر مطالعه ی خود نشان داده اند، نواحی گرمسیری اکنون هم گرم تر از چیزی هستند که برای رشد غلات نیاز است. از سویی مناطقی که امروزه در آن ها غلات کشت می شود، با رشد دما مواجه هستند که بدین ترتیب، حتی گرمای کوچکی هم می تواند رشد غلات در این نواحی رابه شکل چشم گیریکاهش دهد.

گرم شدن زمین و ایجاد مشکلاتی برای خرس های قطبی

با این حال، به این راحتی نمی شود زمین های کشاورزی را صدها کیلومتر جابه جا کرد؛ چرا که کیفیت خاک نواحی دورافتاده ی روسیه و کانادا (مناطقی که شاید با گرم تر شدن دمای جهانی برای رشد غلات به دمای مساعدی دست پیدا کنند) بسیار پایین است و قرن ها طول می کشد که خاکی حاصلخیز شود.

خشکسالیممکن است مسئله ای جدی تر از گرمایش زمین باشد؛ چرا که برخی از نواحی قابل کشت جهان، هم اکنون به سرعت در حال تبدیل شدن به بیابان هایی بایر هستند. شبیه سازی میزان بارش باران بسیار دشوار است؛ اما پیش بینی های پژوهشگران نشان می دهد که تقریبا در تمامی مناطقی که اکنون اساسا غلات کشت می شود، خشکسالی بی سابقه ای در طول قرن حاضر رخ می دهد. اگر انتشار گازهای گلخانه ای کاهش نیابد، تا سال ۲۰۸۰ جنوب اروپا با یک خشکسالی بی سابقه مواجه می شود. چنین خشکسالی های وخیمی، می تواند درعراقوسوریهو بسیاری دیگر از نواحی خاورمیانه هم رخ دهد. برخی از پرجمعیت ترین نواحی جهان نظیراسترالیا،آفریقاوآمریکای جنوبیو برخی نواحی ازچینهم با چنین مشکلی دست و پنجه نرم خواهند کرد.

خشکسالی و بیابان

هیچ کدام از این نواحی که امروزه از عمده تأمین کننده های مواد غذایی در جهان هستند، در آینده دیگر منابع قابل اعتمادی محسوب نمی شوند. خشکسالی در دشت های جنوب غربی آمریکا نه تنها از خشکسالی های دهه ی ۱۹۳۰ بدتر خواهند بود، بلکه بر اساس پیش بینی مطالعه ی سال ۲۰۱۵ ناسا، خشکسالی های آینده از تمامی خشکسالی های هزار سال اخیر فاجعه بارتر خواهند بود؛ حتی از خشکسالی های مهیبی که طی قرون ۱۲ و ۱۳ میلادی در این نواحی رخ دادند. در این خشکسالی ها، تمامی رودخانه های شرق رشته کوه سیرا نواداخشک شدند. حتی گفته می شود این خشکسالی ها موجب نابودی سرخ پوستانآناسازیهم شده اند.

حدود ۸۰۰ میلیون نفر در جهان، با گرسنگی زندگی می کنند

گفته می شود در قرن دوازدهم، خشکسالی شدید باعث از بین رفتن غلات و کمیاب شدن گیاهان و حیوانات شد و آناسازی ها دچار خشکسالی و کمیابی شدند. نواحی زندگی سرخ پوستان آناسازی در شمالنیومکزیکو، متروک شدند. کسانی که از قحطی ناشی از خشکسالی و تهاجم قبایل رقیب جان سالم به در برده بودند، به نواحی مرکزیآریزونامهاجرت کردند. همچنین باید به یاد داشته باشیم که ما اکنون نیز در دنیایی عاری از گرسنگی زندگی نمی کنیم. عمده ی برآوردهای پژوهشگران نشان می دهند که حدود ۸۰۰ میلیون نفر در جهان، در گرسنگی زندگی می کنند. بهار امسال، موج بی سابقه ای از گرسنگی با خود به همراه آورد. به طوری که سازمان ملل متحد هشدار داد که این رویداد گرسنگی جداگانه در نواحی مختلف درسومالی،سودان،نیجریهویمن،تنها در سال جاری می تواند جان بیش از ۲۰ میلیون نفر را بگیرد.

۴. طاعون آب و هوایی

سنگ ها تاریخچه ی سیاره ی ما هستند و سیر تکاملی میلیون ها سال را نشان می دهند. از سویی یخ ها هم همین طور عمل می کنند؛ اما با ذوب شدن یخ های قطبی، بخشی از تاریخچه ی سیاره ی ما هم از بین می رود. در این بین به جز ذوب شدن یخ های چند میلیون ساله و بالا رفتن سطح دریاهای جهان، برخی از بیماری هایی که تا میلیون ها سال در این نواحی منجمد به دام افتاده بودند هم در هوا پخش خواهند شد. در واقع با توجه به اینکه برخی از این باکتری ها باستانی محسوب می شوند، بدن ما انسان ها (اساسا سیستم ایمنی ما) هیچ گونه آمادگی برای مبارزه با این عوامل بیماری زای جدید ندارد.

همچنین قطب شمال در همین دوره های اخیر، برخی باکتری های مهیب را در خود جای داده است. پژوهشگران در مطالعه ی خود نشان داده اند که در آلاسکا، بقایایی از آنفولانزای سال ۱۹۱۸ مدفون است. در آن دوره ۵۰۰ میلیون نفر به این بیماری مبتلا شدند و آنفولانزا منجر به مرگ ۱۰۰ میلیون نفر (حدود ۵ درصد از کل جمعیت جهان و شش برابر جمعیتی که در جنگ جهانیاول جان خود را از دست دادند) شد. بر اساس گزارش ماه می پایگاه BBC، دانشمندان بر این باورند که برخی باکتری های عظیم الجثه و طاعون بوبونیک در یخ های سیبری به دام افتاده اند.

ویروس زیکا

البته پژوهشگران به این نکته آگاهند که این باکتری ها نمی توانند در شرایط زیستی جدید، زنده بمانند و تمامی آزمایش هایی که انجام شده است، نشان می دهد که این باکتری های چند هزار ساله تنها در شرایط آزمایشگاهی امکان زنده ماندن دارند. در این مورد دو آزمایش انجام گرفته است. در یکی از این آزمایش ها باکتری فوق العاده بزرگ ۸ میلیون ساله ای بود که در سال ۲۰۰۵ در شرایط آزمایشگاهی دوباره احیا شد. در مورد دیگری در سال ۲۰۰۵، دانشمندان روس باکتری ۳.۵ میلیون ساله ای را احیا کردند.

با گرم شدن سیاره ی زمین، اکوسیستم ها دستخوش تغییر می شوند و به بیماری ها هم برای شیوع کمک کنند

اما سال گذشته بود که یک پسر بچه و ۲۰ تن دیگر بر اثرسیاه زخمجان خود را از دست دادند. این ویروس سیاه زخم در واقع با عقب نشینی خاک های منجمد سیبری به سطح زمین راه پیدا کرده بود. ویروس سیاه زخم که درلاشه های یخ زده گوزن هاوجود داشت، حداقل ۷۵ سال قدمت دارد. همچنین گفته می شود که بیش از ۲۰۰۰ گوزن شمالی آلوده، هم اکنون حامل این عامل بیماری زا هستند و ممکن است آن را با خود در نواحی فراتر ازتاندرادر سیبری پراکنده کرده باشند.

چیزی که بیش از عوامل بیماری زای باستانی اپیدمیولوژیست ها را نگران کرده است، حضور عوامل بیماری زای کنونی است که می توانند با وجود تغییر شرایط اقلیمی نواحی مختلف جهان به محیط های جدید برده شوند و خطر بالقوه ای برای ساکنان این نواحی محسوب می شوند. در دوران اولیه، کشتی ها و ماجراجویانی که به نواحی دور افتاده سفر می کردند، اشکال جدیدی از باکتری ها را با خود حمل می کردند و انسان ها در برابر این بیماری های همه گیر در معرض خطر بودند. اکنون با گسترش پدیده ی جهانی شدن و تلفیق عظیم جمعیت های انسانی، اکوسیستم های ما هم عمدتا پایدار هستند و این می تواند به نوعی یک محدودیت محسوب شود. به این ترتیب، با گرم شدن سیاره ی زمین، این اکوسیستم ها هم دستخوش تغییر می شوند و به بیماری ها برای شیوع کمک کنند؛ همچون موردی که برای بیماری کورتس رخ داد.

مالاریا

شاید برای بسیاری از کشورها بیماری هایی همچونتب دنگییامالاریانگرانی مهمی به حساب نیاید. در بسیاری از نواحی گرمسیری، پشه ها با مهاجرت خود می توانند عامل بیماریزیکارا با خود به نواحی دیگر ببرند. در همین مورد، می توان به ویروس زیکا اشاره کرد که مدل خوبی برای یک نگرانی ثانویه در چنین سناریوهایی است. یکی از دلایلی که تا همین چند سال قبل در مورد زیکا، دانسته های چندانی نداشتیم، این است که این ویروس در اوگاندا به دام افتاده بود. مورد دیگر اینکه تا همین اواخر، دانشمندان در موردنقصان های جنینناشی از زیکا چیزی نمی دانستند.

البته باید بدانیم که دانشمندان هنوز اطلاعات زیادی در مورد تأثیر تغییرات آب و هوایی روی بیماری ها در اختیار ندارند و بسیاری از این فرضیه ها، مدل سازی ها و شبیه سازی هایی است که بیشتر مبنایی آزمایشگاهی دارد. به عنوان مثال، بیماری مالاریا در مناطق گرمسیر شیوع پیدا می کند؛ این شیوع نه تنها به دلیل وجود پشه ها در این نواحی، بلکه به این دلیل است که با هر درجه گرم تر شدن دما، رشد پشه هایی که حامل عامل بیماری زا هستند هم ۱۰ برابر افزایش پیدا می کند. این یکی از دلایلی است که بانک جهانی تخمین می زند تا سال ۲۰۵۰، بیش از ۵.۲ میلیارد نفر با این بیماری مواجه خواهند شد.

۵. هوای غیر قابل تنفس

ریه های ما به اکسیژن نیاز دارند. اما این تنها بخشی از آن چیزی است که ما تنفس می کنیم. میزان کربن دی اکسید موجود در هوا رو به رشد است. به تازگی این میزان از ۴۰۰ پی پی ام (قسمت در میلیون) گذر کرده است. پیش بینی هایی که بر اساس روند فعلی انجام شده، حاکی از آن است که این میزان در سال ۲۱۰۰ میلادی بههزار قسمت در میلیون خواهد رسید. در این حجم غلظت و در قیاس با هوایی که ما اکنون تنفس می کنیم،توانایی های شناختیانسان ۲۱ درصد کاهش پیدا خواهد کرد.

سایر موادی که در هوای گرم تر موجود هستند، می توانند در صورت افزایشی اندک در میزان آلودگی هوا، طول عمر را تاده سالکاهش دهند. زمین در صورت گرمایش بیش تر، با اَشکال بیش تری ازگاز اوزونمواجه می شود. مرکز ملی پژوهش های جوی آمریکا گزارشی ارائه داده است که طی آن، این کشور در معرض ۷۰ درصد افزایشمه دودناسالم اوزون قرار خواهد داشت.مه دودیااسماگاصطلاحی است که به ترکیب دود و مه اطلاق می شود. اسماگ ترکیبی از آلاینده ها است؛ اما اساساً از اوزون سطح زمین تشکیل شده است. تا سال ۲۰۹۰، جمعیتی در حدود ۲ میلیارد نفر در سطح جهان، هوایی آلوده تر از معیارهای سالم سازمان بهداشت جهانی تنفس خواهند کرد. پژوهشی در ماه گذشته نشان داد که علاوه بر دیگر تأثیرات، قرارگیری زنان باردار در معرض اوزون، احتمال ابتلای کودک به اوتیسم را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد. این میزان در ترکیب با سایر عوامل می تواند تاده برابرهم باشد. این قضیه می تواند شما را به یاد تسری اوتیسم در سال های اخیر در غرب هالیوود بیندازد.

آتش سوزی جنگل ها

پیش از این، هر روز ۱۰ هزار نفر از انتشار ذرات ناشی از مصرف سوخت فسیلی می میرند. هر ساله، ۳۳۹ هزار نفر به دلیل آتش سوزی مناطق طبیعی جان خود را از دست می دهند. یکی از عوامل افزایش این رقم این است که تغییرات آب وهوایی، فصل آتش سوزی جنگل ها را افزایش داده است. در آمریکا، از سال ۱۹۷۰ تاکنون، ۷۸ روز به این میزان افزوده شده است. طبق گزارش های سازمان جنگل داری آمریکا، تا سال ۲۰۵۰، آتش سوزی ها تخریب دوبرابری خواهند داشت و در برخی موارد، مناطقی که در آتش سوزی از بین خواهند رفت تا پنج برابر بیش تر می شود.آن چه نگرانی ها را در این زمینه حتی بیش تر می کند، تأثیرات انتشار گازهای ناشی از آتش سوزی است؛ مخصوصا در مورد آتش سوزی هایی که بر اثر سوختنتورباتفاق می افتند.تورببه توده ی متراکم قهوه ای تا سیاه رنگ خزه ها و گیاهان که بطور ناقص تجزیه شده اند، گفته می شود. برای مثال آتش سوزی سال ۱۹۹۷ در اندونزی که بر اثر سوختن تورب جنگل های مرطوب شکل گرفت، انتشار دی اکسید کربن در زمین را ۴۰ درصد افزایش داد. آتش سوزی های بیش تر به معنای تولید بیش تر گرما و گرمای بیش تر به معنای آتش سوزی های بیش تر است. هم چنین احتمال وحشتناک دیگری که وجود دارد، این است که جنگل های بارانی مثل آمازون (که از سال ۲۰۱۰ به مدت پنج سال، دومین دوران خشکی بزرگ خود را در صد سال اخیر پشت سر گذاشت) به اندازه ای به سمت خشکی حرکت کنند که زمینه ساز فجایع دیگری شوند؛ آتش سوزی هایی که علاوه بر کاهش حجم جنگل ها، باعث آزادسازی مقادیر عظیمی از کربن دی اکسید به جو می شوند. این اتفاقات مخصوصا زمانی بدتر به نظر می رسد که بدانیم جنگل های آمازون به تنهایی ۲۰ درصد اکسیژن ما را تأمین می کنند.

مه دود در چین

علاوه بر تمام این ها، شکل های دیگری از آلودگی هم وجود دارند. در سال ۲۰۱۳، آب شدن یخ های قطب شمال، الگوهای آب وهوایی آسیا را تغییر داد. طی این اتفاقات، چین از سیستم های طبیعی تهویه ی هوا محروم شد و به دنبال آن، شمال این کشور با مه دود غلیظی پوشیده شد.

کمیتی باعنوان شاخص کیفیت هوا وجود دارد که در آن رقم های ۳۰۱ تا ۵۰۰، نشانگر هوایی خطرناک و هشداردهنده است. در این محدوده، مشکلات ریوی و قلبی در افراد داری بیماری های تنفسی و قلبی عروقی و نیز سالمندان، به شکلی جدی تشدید می شود. در چنین شرایطی، همه ی افراد باید از انجام فعالیت های بدنی در خارج از خانه خودداری کنند. مشکلات آلودگی هوا در سال ۲۰۱۳ در چین، رقم این شاخص را به بالای ۸۰۰ رساند. در آن سال، این مه دود، بر یک سوم تمامِ مرگ ومیرها اثرگذار بود.

ادامه دارد...

علم وفناوری...
ما را در سایت علم وفناوری دنبال می کنید

برچسب : نویسنده : 9elme1404c بازدید : 157 تاريخ : يکشنبه 26 آذر 1396 ساعت: 23:56