آیا ربات‌ ها باید دارای حق و حقوق باشند؟

از آنجا که ربات ها در برخی نقاط جهان به شخصیت بالقوه و شهروندی دست پیدا کرده اند، پس مسلما باید حقوقی هم برای آن ها در نظر گرفته شود. به گفته ی پروفسوروودرو هارتزوکبا تمرکز بر فناوری های خودکار و رباتیک:

به سختی می توان گفت به نقطه ای رسیده ایم که ربات ها دارای درک و خودآگاهی کاملی نسبت به خود هستند؛ و نمی توان گفت بدون نیاز به برنامه ی افراد دیگر متکی به خود هستند. اما برخورداری از حق و حقوق، یک مسئله ی جالب است و اغلب به موقعیت های بسط داده می شود که کلمه یحقوقدر آن ها کاربردی ندارد.

در دیدگاه هارتزوگ، واگذاری حقوق منفی به ربات ها، یعنی حقوقی که منجر به بیهودگی یا نبود فعالیت در آن ها شود، افزایش می یابد. او با تأکید بر پژوهش هایکیت دارلینگ، متخصص مؤسسه ی فناوری ماساچوست نشان می دهد که مردم به ربات های انسانی نسبت به ربات هایی با ویژگی های کمتر انسانی، تمایل بیشتری دارند. هارتزوگ می گوید:

وقتی به حقوق فکر می کنید این سؤال مطرح می شود: <<آیا می خواهیم افراد را از انجام کارهایی روی ربات ها منع کنیم و دلیل آن محافظت از ربات ها نیست؛ بلکه به دلیل خشونت ربات علیه انسان این کار را انجام می دهیم.

به بیان دیگر، با اینکه محافظت از یک ربات شبه انسان در مقابل زخمی شدن زیاد مهم نیست، اما زخمی کردن یک ربات شبیه به انسان می تواند تأثیری منفی بر انسانیت داشته باشد. و در نتیجه به گفته ی هارتزوگ، حقوق ربات ها لازم خواهد بود.

یک دلیل دیگر برای در نظر گرفتن حقوق برای ربات ها وجود دارد و آن محدوده ی کنترل ربات ها روی انسان است.

هنوز به مرحله ی ربات های با احساس نرسیدیم؛ اما در حال نزدیک شدن به آن هستیم. ربات هایی مثل سوفیا، به عنوان یک ربات انسانی که امسال در عربستان سعودی به درجه ی شهروندی رسید، ما را در این مسیر قرار می دهد.

سوفیا یکی از پروژه های شرکتHanson Robaticsدارای چهره ای انسانی است که با الهام ازآدری هیپورنمدلسازی شده و از هوش مصنوعی پیشرفته استفاده می کند که امکان درک و واکنش به گفتار و ابراز احساسات به او می دهد. به گفته ی هارتزوگ:

سوفیا یک نمونه از ربات های آینده است. به نظر می رسد او در مرحله ای زندگی می کند که در آن تأثیر کامل انسان نگاری درک نمی شود؛ اما ما در این مسیر قرار داریم. پیشرفت او باعث شده است به قوانین جدید در رابطه با نحوه ی رفتار با ربات ها و همین طور مرزهای ارتباط ربات ها با خود فکر کنیم.

هارتزوگ و همکاران وی، ربات اشغال کننده ی فضا را در گروهدره ی وهمیقرار دادند. این اصطلاح به ربات هایی اشاره می کند که به طور ترسناکی شبیه انسان هستند؛ اما آن قدر نزدیک نیستند که طبیعی به نظر برسند. به باورهارتزوگ،نزدیک اما کمی ناخوشایند.

هارتزوگ می گوید در رابطه با ارتباط ربات و انسان، بهتر است یک شکل جذاب اما بی عاطفه و غیر انسانی را تصور کنید. کاراکتر اصلی فیلم Wall-E یا یک مدل جالب تر یعنی ربات مکنده ی رومبا را درنظر بگیرید.

حالا در یک آزمایش فرض کنید رومبا مجهز به دستیار AI و خطوطی ازالکسای آمازونیاسیری اپلباشد. رومبا باید برای ایجاد یک رابطه با مالک خود، جوک بگوید، سلام کند و از روز او بپرسد.هارتزوگ می گوید:

من خیلی تحت تأثیر رومبا قرار گرفتم. فرض کنید یک روز رومبا شروع به سرفه کردن کند، یک چرخ او از کار بیفتد و به سختی به سمت من حرکت کند و بگوید پدر اگر من را ارتقاء ندهی، می میرم.

اگر این اتفاق رخ دهد، آیا تغییر انسان بر اساس وابستگی او به ربات های شبه انسان ناعادلانه است؟ این سؤال می خواهد ما با محدودیت های مقایسه ای خود روبه رو شویم؛ ولی قانون هنوز درگیر این محدودیت ها است. سناریوی تخیلی هارتزوگ زیاد هم دور از ذهن نیست. او با معرفی دستیارهای مجازی مثل سیری و الکسا می گوید:

ربات های خانگی دسترسی زیادی به صمیمی ترین بخش های زندگی ما دارند. وقتی ربات ها به نقطه ای می رسند که به آن ها اعتماد می کنیم و با آن ها دوست می شویم، مرزهای قابل تعریف برای سرمایه گذاری احساسی ما بر یک ربات مجاز هستند؟ حالا ما در نیمه ی راه قرار داریم.