کشف ردپای شگفت‌انگیز دایناسور در مرکز سفرهای فضایی گودارد ناسا

در حدود ۱۱۰ میلیون سال پیش، در باتلاقی که حالا دیگر حومه ی واشینگتن شده است، دایناسوری از سرده ینودوسورهادر کنار رودخانه ای قدم برداشت و در میان گل ولای رد پایی از خود به جا گذاشت. فرزند این دایناسور بعد از او قدم برمی داشت و در این جای پا لغزید. بقیه ی دایناسورها هم ردپاهای مشابهی از خود بر جای گذاشتند. یک ساروپاد که گردن بلندی داشت هم در این گل و لای قدم برداشت. این در حالی بود که برخیتروپادها(خویشاوندان کوچک تر دایناسور ترسناکتی رکس) نیز در این منظره راه رفته بودند. شاید این دایناسورها به دنبال موجودات کوچکی که شبیه به جوندگان هستند پا به این منطقه گذاشته باشند.

ظرف چند روز، سیل بسیاری از ردپاها را با سنگ پوشاند و باعث محافظت از آن ها شد. پس از گذشت هزاران سال و برخورد یک شهاب سنگ، قاره ها جابه جا شدند، سطح دریاها پایین آمد، پستانداران گسترش و تنوع پیدا کردند و انسان ها بر زمین حاکم شدند.

در نهایت، در تابستان ۲۰۱۲ یک کاشف خودآموخته ی فسیل به نامری استنفورد، درحالی که از پارکینگ مرکز سفرهای فضایی گودارد ناسا خارج می شد، متوجه شکل ردپای نودوسور شد. استنفورد و همکارانش اعلام کردند که سال ها کاوش و بررسی در این باره، خطوط رد فسیل ها و ده ها اطلاعات دیگر یک قطعه ی ۲.۶ متری ماسه سنگی را نشان می دهد. این بزرگ ترین و متنوع ترین مجموعه ی متعلق به دوران دایناسورها در منطقه ی آتلانتیک میانی است که کشف می شود و در زمره ی بهترین فسیل های کشف شده قرار می گیرد.مارتین لاکلی، متخصص آثار دایناسورها در دانشگاه کلرادو در دنور که در این پژوهش هم شرکت داشته است، گفت:

دوست دارم این فسیل راسنگ روزتا(سنگ نبشته مشهوری که منجر به رمزگشایی تمدن باستانی مصر شد) بنامم. شواهد روی سطح این قطعه سنگ به خوبی حفظ شده اند و سالم مانده اند. این شواهد جزئیات ارزشمندی از محیط زیست آن عصر آشکار کرده است.

از آن جایی که هیچ همپوشانی روی این فسیل ها وجود ندارد، لاکلی فکر می کند که این بقایای فسیلی در مدت زمان کوتاهی در حدود چند ساعت (و نه حتی چند روز) تشکیل شده اند. در چنین محیطی، گیاه خواران و گوشت خواران، خزندگان و پستانداران، شکارچی و طعمه بر فعل و انفعالات تأثیرگذار بوده اند. استنفورد در این مورد می گوید:

می شود از آن چه بر این قطعه گذشته است، یکفیلمساخت.

استنفورد که بازنشسته است، در ابتدا هیچ نظری در مورد ابعاد کشفی که شش سال پیش انجام داد، نداشت. او برای صرف ناهار با همسرش که متخصص اطلاعات ناسا است به مرکز سفرهای فضایی گودارد ناسا رفته بود که پایش روی این قطعه ی فسیل متعلق به دایناسور نودوسور لغزید. او وقتی به خانه بازمی گشت، تصمیم گرفت نگاه دوباره ای به این ماسه سنگ که شامل مقادیر زیادی آهن اکسیده می شد بیندازد. استنفود می دانست که چنین سنگ هایی برای محافظت از ردپاهای فسیلی بسیار مناسب هستند. او تصور می کرد که اینردپای چهار انگشتی متعلق به یک نودوسور است. سپس یک دیرینه شناس از دانشگاه جان هاپکینز بر این تصور او صحه گذاشت.

اما در آن زمان ناسا تصمیم داشت ساخت وساز برای احداث ساختمان جدید خود را در آن نقطه آغاز کند. روی همین حساب، این سازمان ازکامپتن تاکر، هواشناس باتجربه در استفاده از رادار زمین نفوذ خواست تا آن محدوده را از منظر گستردگی ماسه سنگ بررسی کند. سپس در طول دو آخرهفته ی سرد زمستانی، گروهی از داوطلبان از طرف این مرکز، آغاز به حفاری زمین برای بیرون کشیدن تکه های بزرگ سنگ کردند.

در نقطه ای در خلال حفاری، یککارمند ناسااعتراف کرد که هر روز این قطعه سنگ را می دیده بدون آن که واقعا بداند در درون این سنگ چه چیزی جای گرفته است. استنفورد این کارمند را مورد خطاب قرار می دهد و می گوید از آن جا که این کارمند با پیشینه ای به عنوان اخترفیزیکدان در این پروژه فعالیت می کند، طبیعی است که شناخت دقیقی از فسیل ها نداشته باشد. اما در مقابل، چون خودش در حوزه ی دایناسورها فعالیت کرده است، قاعدتا شناخت بیش تری از فسیل ها دارد.

ری استنفورد، کاشف خودآموخته ای است که کشفیات زیادی انجام داده

توجه شدید استنفورد به زمین زیر پای خود در جامعه ی فسیل شناسی شهره ی همه ی دانشمندان است. او در ربع قرن جستجو، تعداد دایناسورها و خزندگان شناسایی شده در مریلند را به میزان قابل توجهی افزایش داد و سه برابر کرد. او یک نوزاد نودوسور را کشف کرد که در حال حاضردر موزه اسمیتسونیان برای بازدید عموم به نمایش گذاشته شده استو همچنین اتاق نشیمن او با فسیل های بی شماری پر شده است که شرکت بیمه استنفورد از او خواسته مراقبت های بیشتری از ساختمان به جهت امکان نشست ساختمان زیر وزن فسیل ها، انجام دهد! امااستنفورد ۷۹ سالهمعتقد است که هیچ کدام از این کشف ها را نمی توان با کشف گودارد ناسا مقایسه کرد. او گفت:

این ردپا چیزی بیش از انتظارم بود.

تخته سنگی پس از حفاری بیرون کشیده شد، نزدیک به ۴ تن وزن داشت، بنابراین مرکز اکتشافات فضایی گودارد برنامه ریزی کرده بود تا یک دیرینه شناس به ناماستفن گودفریبه منظور مطالعه ی آسان تر، یک قالب فایبرگلاس برای تخته سنگ تعبیه کند. در پاییز ۲۰۱۵ قالب در زیرزمین استنفورد نصب شد؛ جایی که او به دقت گل ولای را از درزها و فرورفتگی های قالب پاکسازی و شواهدی دست نخورده را آشکار می کرد. سپس ساعت ها صرف خیره شدن به تخته سنگ می کرد تا از آنچه در ۱۱۰ میلیون سال قبل رخ داده است (از روی آثار کمرنگ روی سطح تخته سنگ) استنباطی داشته باشد . استفورد گفت:

نمی توانستم بخوابم. این دوره، فرصتی شگفت انگیز برای کشفیات جدید بود.

همسرش شیلا که اخیرا به او در کاوش در مورد این سنگ پیوسته است، گفت:

هر بار که پایین می روی و به آن نگاه می کنی و نور را از زاویه ی تازه ای می تابانی، چیز جدیدی پیدا می کنی.

او هم مانند همسرش هیچ آموزش علمی در زمینه ی دیرینه شناسی ندارد؛ اما برخی از ویژگی های جالب را در تخته سنگ کشف کرده است، از جمله تصویر مبهمی از یک پترواسور بالدار درحالی که فک خود را در جستجوی مواد غذایی به زمین نزدیک کرده است و سپس برای پرواز از روی سطح زمین تلاش می کند.

در مجموع این در تخته سنگ حدود ۷۰ ردپا از دست کم هشت گونه ی جانوری حفظ شده است. استنفورد و همکارانش در مقاله ای که در نشریه یScientific Reportsمنتشر کرده اند، این کشفیات را گزارش داده اند. فقط یک کشف دیگر ازدوران مزوزوئیک(دوران ۲۰۰ میلیون ساله ای که در طول آن دایناسورها در زمین گسترده شدند) چنین تعدادی از آثار پستانداران را در بر می گیرد.

این گزارش، عجایب بیشتری را هم نشان می دهد: یک لکه ی تیره و حبابی به نامکوپرولیتکه به ناممدفوع فسیل شده ی دایناسورهم شناخته می شود و یک ساختار لوله ای شکل که احتمالا بدنیک کرم ماقبل تاریخیبوده است. دو روز قبل از این که این کشف اعلام شود، استنفورد از مدل فایبرگلاسی که گدار در ساختمان علوم زمین خود روی دیوار نصب کرده بود، دیدار کرد. (تخته سنگ واقعی در یک انبار در مریلند قرار دارد.)

او دست خود را در امتداد سطح ناهموار آن قرار داد و به مجموعه ای از آثار پستانداران اشاره کرد. او گفتاین ها اجداد ما هستندو سپس گفت اظهار کرد:

نگاه کنید که قدم هایش چقدر نزدیک به هم هستند.

این نزدیکی نشان می دهد که پستاندار روی نشیمنگاه خود نشسته است تا غذا را جستجو کند؛ شبیه همان وضعیتی که یک سنجاب در زمانی که یک دانه را می جود دارد. استنفورد می گوید: آن ها تغذیه می کنند. او دست خود را به پاهای تروپود گوشتخوار که در نزدیکی آن ظاهر شده است، فرو برد و گفت:

اما موجودات دیگری هم از این ها تغذیه می کنند.

در تأیید گفته های او، تاکر اشاره کرد که اندازه، شکل و فاصله ی تروپود، چطور با هم هماهنگ هستند. او گفت:

ما فکر می کنیم که آن ها می توانند پستانداران را گروهی شکار کنند. این نوعی رفتار اجتماعی را نشان می دهد.

اگر چه مسئله یشکار گروهی در میان دایناسورهاهنوز در جامعه ی دیرینه شناسی مورد بحث قرار نگرفته است؛ اما کشفیات اخیر در یوتا و چین اعتبار این نظریه را تأیید می کند. قالب فایبرگلاس برای نمایش در مرکز سفرهای فضایی گودارد ناسا خواهد ماند. و بازخورد این کشفیات هیجان انگیز بستگی به پیشینه ی دانشمندان ناسا دارد.

تاکر، پژوهشگر آب وهوایی، به فسيل ها نگاه مي کند و تصريح مي کند که اين سياره به سمت تکرار مزوزوييک هدايت مي شود؛ موقعیتی که در آن مقادیر بالای کربن دی اکسید در جو، باعث گرم شدن زمین می شود.

همکارشملیسا ترینرکه درباره ی محیط زیست سیارات دیگر مطالعه می کند، روزی را تصور می کند که دانشمندان کشفیات تازه ای در موردزندگی در دنیاهای بیگانهرا تأیید کنند. برای استنفورد این واقعیت که روزی دایناسورها در همان چشم اندازهایی که حالا فضانوردان و سنگ شناسان در آن ها راه می روند، قدم می گذاشته اند، موضوعی شاعرانه است. او می گوید، حتی در این عصر اکتشافات فضایی هم زمین هنوز پر از شگفتی است.