انسان‌ها از ۱۷هزار سال قبل به نجوم می‌پرداختند

ساخت وبلاگ

غارنگاره ای که بیش از ۱۵هزار قبل نقاشی شده، ممکن است به جای توصیف صحنه ی ساده ی شکار رویداد نجوم,ی بزرگی را ثبت کرده باشد.

درغارنگاره ایمشهور، مردی لاغراندام به تصویر کشیده که درمقابلِ گاومیش عظیم الجثه ی شکم دریده ای درحال نقش برزمین شدن است. شاید در نگاه اول تصور کنیم این نقاشی، فقط منظره ای عادی از شکار حیوانی وحشی را توصیف کرده باشد؛ اما اگر به دقت تمامی جزییات نقاشی را بررسی کنیم، متوجه می شویم این نقاشی درحال شرح اتفاقی مهم تر و حتی شاید رویداد بزرگِ نجوم,ی است.

پژوهشگران اعلام کرده اند باتوجه به تجزیه وتحلیل های انجام شده ممکن است این نگاره های ماقبل تاریخی درغار مشهور لاسکونشانه هایی از منجمی انسان های باستان باشند. درواقع به گفته ی پژوهشگران، این نگاره ها فقط توصیف داستان ساده ی شکار نبودند؛ بلکه نشانه هایی از منطقة البروج و رویدادهای نجوم,ی بزرگی بودند.

پژوهشگران دانشگاه های ادینبور و کنت در انگلستان، غارنگاره هایی با شمایل جانورسانی مربوط به دوره ی نوسنگی در برخی از محل های باستان شناسی ازگوبکلی تپهوچتل هویوکدر ترکیه تا غارهای نزدیک روستای مونتینیاک در فرانسه را باهم مقایسه کردند. پژوهشگران مدعی هستند به تصویرکشیدن حیوانات آشنایی مانند گاو و شیر و عقرب، صرفا به معنای شرح منظره های عادی نبوده است. درعوض، این نگاره ها می توانند صورت فلکی را به صورت نمادین به تصویر کشیده باشند؛ به همین دلیل، ممکن است شکل اولیه ای از ثبت رویدادهای نجوم,ی باشند.

دکتر مارتین سویتمن، یکی از نویسندگان این پژوهش از دپارتمان مهندسی شیمی دانشگاه ادینبور اسکاتلند می گوید:

غارنگاره های اولیه نشان می دهد مردمان باستان درخلال آخرین عصر یخبندان، دانش پیشرفته ای درخصوص آسمان شب داشته اند.

اگر حدس پژوهشگران درست باشد، مناظری که روی دیواره های غار لاسکو به تصویر کشیده شده اند، ممکن استبارش شهابی سالیانه ثوریکه ۱۷هزار, قبل رخ داده را نشان دهند. همین گروهِ پژوهشی سال گذشته در حکاکی هایی در گوبکلی تپه، سنگی یافتند که به برخورد شهاب سنگی اشاره می کرد که حدود ۱۳هزار سال قبل ازمیلاد دوره ی آب وهوایی عصر یخبندان را به صورت موقت بازگرداند؛ دوره ی کوتاه زمین شناختی که بهیانگر درایاسمشهور است.

نقاشی مشهور منظره چاه نقاشی مشهور منظره ی چاه که مردی سَرپرنده ای (نقاب به چهره) را درکنار گاومیش یا نیاگاو نشان می دهد

درواقع،پژوهش سال گذشته ی سویتمن و همکارانشنشان داد در یکی از ستون های گوبکلی تپه که یکی از معابد کهن جهان محسوب می شود، شواهدی از برخورد شهاب سنگی وجود دارد که حدود ۱۱هزار سال قبل ازمیلاد به زمین برخورد کرد. دوره ی زمین شناختی یانگر درایاس یاعصر یخبندان کوچک، دوره ی مهمی در تاریخ بشر محسوب می شود؛ چراکه در همین عصر، کشاورزی و اولین تمدن نوسنگی در واکنش به هوای سردتر پدید آمدند.

این نگاره ها ممکن است شکل اولیه ای از ثبت رویدادهای نجوم,ی باشند

نمادهای حکاکی شده روی ستونی گوبکلی تپه کهسنگ کرکسنام دارد، صورت هایی فلکی را نشان می دهد و درواقع، به صورت نمادین برخورد گروهی از شهاب سنگ ها به زمین را به تصویر می کشد. به همین دلیل، دکتر سویتمن و همکارانش معتقدند گوبکلی تپه به جز عبادتگاه، رصدخانه ای برای تماشای آسمان شب نیز بوده و ستونِ سنگ کرکس درواقع یادبودی از این رویداد مهیب در روزهای پایانی عصر یخبندان محسوب می شود.

حال پژوهشگران در بررسی های جدید، از حکاکی ها و غارنگاره های مکان ها و دوره های زمانی دیگر بهره بردند و پژوهش خود را به سطحی دیگر رساندند. نقاشی های غار لاسکو که در دهه ی ۱۹۴۰ کشف شد، از همان زمان تاکنون، موجب حیرت دانشمندان شده اند. مشخص نیست نقاشی های این غار دقیقا چه زمانی کشیده شده اند؛ اما کارشناسان تخمین می زنند ۶۰۰ نگاره ای که روی دیواره های این مجموعه ی غارها به چشم می خورند، در دوره های زمانی حدودی ۱۷هزار, قبل ترسیم شده اند.

سنگ کرکسنقوش حیوانی که روی سنگ کرکس، یکی ستون های گوبکلی تپه حکاکی شده ، علائمی نجوم,ی بودند که صور فلکی و شهاب سنگ ها را نشان می دادند

بسیاری از نقوش غار را حیواناتی تشکیل می دهند که در آن منطقه زندگی می کردند؛ ازجمله اسب و حیوان منقرض شده ای شبیه گاومیش موسوم بهنیاگاو (اروخص). در یکی از نقاشی های مشهور غار لاسکو که به <<منظره ی چاه>> شناخته می شود، شمایل انسانی درکنار نیاگاو به چشم می خورد. در این نقاشی، مردی لاغراندام دربرابر نیاگاو عظیم الجثه ی شکم دریده ای دراز کشیده یا اینکه کرگدنی که از سمت چپ درحال خارج شدن از منظره است، او را نقش بر زمین کرده است.

جانوران به تصویر کشیده شده در اکثر غارنگاری ها با دقت ماهرانه ای ترسیم شده اند، به عنوان مثال، در این نگاره می بینیم نیاگاو از خشم برآشفته و موهایش سیخ شده اند و روده هایش همچون کلافی سنگین از شکمش آویخته اند و مردی که چهره اش به پرنده می ماند یا گویی نقابی بر چهره زده وضعیت گنگی دارد. درواقع، مشخص نیست مُرده یا در حالت خلسه (در نوعی آئين شَمَنی) فرورفته است.

مردمان آخرین عصر یخبندان دانش پیشرفته ای درخصوص آسمان شب داشته اند

در نزدیکی مرد لاغر، پرنده ای شبیه به اردک دیده می شود؛ درحالی که جانوری شبیه به کرگدن از تصویر خارج می شود. سر یک اسب در قسمت دیگری از دیواره نقاشی شده؛ اما چطور ممکن است کسی به خود زحمت بدهد و به سختی درون غار بخزد و نقاشی این چنین عجیبی ترسیم کند. این نقاشی، مردی بیچاره را درحال نقش برزمین شدن و پرنده ای عجیب را درحال تماشای منظره نشان می دهد. همچنین، کرگدنی به تصویر کشیده شده که گویی تظاهر به این می کند متوجه این اتفاق نشده؛ به همین دلیل، بسیاری از مورخان تفسیرهای خاص خود را دارند.

صورت فلکی ثور رندر هنری که صورت فلکی ثور را نشان می دهد

غارها از دیرباز به عنوان مکان های فراطبیعی مرتبط با خدایان و نیروهای مافوق طبیعی دیگر شناخته شده اند. بنابراین، ممکن است این تصاویر قبل از شکار و برای جلب حمایت خدایان ترسیم شده باشند؛ چیزی شبیه فهرست آرزوهای ماقبل تاریخ یا نوعی عبادت در پیشگاه خدایان. البته، دیگر پژوهشگران متوجه شده اند ترتیب قرارگیری این حیوانات مختلف در این نگاره چندان تصادفی نیست.آندره لورا گوران، انسان شناس فرانسوی دهه ی ۱۹۶۰، به این نتیجه رسید این نگاره نوعی دوگانه ی خیر و شرّ یا زنانگی و مردانگی را به تصویر می کشد.

همچنین، اشکال هندسی و نقطه ها و خطوط عجیبی در نگاره به چشم می خورد که دشوار است تصور کنیم چیزی شبیه به تکنیک های خطوط حرکت بوده باشند و وضعیت طبیعی منظره را به تصویر کشیده اند. این فرض که منظره ی چاه به جای به تصویرکشیدن منظره ای روستایی، درواقع آسمان شب را نشان می دهد، حدود چهل سال است که موردبحث است. حال، سویتمن و همکارش، آلستیر کومبز از دانشگاه کنت عقیده دارند چنین رویکردی درست است و وقتی درباره ی به تصویرکشیدن جهان پیرامون بحث می شود، باید اعتبار بیشتری برای اجداد خود قائل شویم.

این انسان های باستان به لحاظ فکری با ما تفاوتی نداشتند

ازاین رو، دکتر سویتمن می گوید این انسان های باستان به لحاظ فکری با ما تفاوتی نداشتند. منظره ی چاه همچون سنگ کرکس در گوبکلی تپه انسانی را نشان می دهد که درمقابل حیوانی درحال مرگ است. حالا او و همکارانش بر این باورند که گاومیش زخمی صورتفلکی جَدْیرا در نقطه ی اعتدال تابستانی نشان می دهد و پرنده نیز نشانگر برج میزان در اعتدال بهاری است. حیوانات دیگر بیشتر برحسب گمانه زنی هستند؛ اما می توان این جانوران را به راحتی با برج اسد و برج ثور (گاو) در دیگر اعتدالین منطبق دانست.

بدین ترتیب، این نگاره می تواند تاریخی در حوالی سال ۱۵هزار و ۱۵۰ قبل ازمیلاد یا چند قرن بعد را نشان دهد؛ یعنی دوره ای که انسان ها با تأثیرات نامطلوب طبیعی مواجه شدند. شواهدی که از هسته ی یخی گرینلند به دست آمده، نشان می دهد آب و هوا درحدود سال ۱۵هزار و ۳۰۰ قبل ازمیلاد شروع به تغییر کرد. باوجوداین، شواهدی وجود ندارد که نشان دهد این تغییرات آب وهوایی ناشی از برخورد شهاب سنگ ها بودند.

مجسمه مرد شیرنما مجسمه ی مرد شیرنما یا هولشتاین اشتادل، قدیمی ترین مجسمه ی جانورسان و قدیمی ترین نمونه ی هنر فیگوراتیو شناخته شده ی جهان محسوب می شود

اجداد ما حیوانات را برای ده هاهزار سال نقاشی کرده اند و همیشه روشن نبوده چرا این نقاشی ها را می کشیده اند. مجسمه ی ۴۰هزارساله یمرد شیرنماکه در غار هولشتاین اشتادل آلمان کشف شد، نمونه ی عجیب دیگری است که می تواند توجه سویتمن و کومبز را به خود جلب کند. مجسمه ی مرد شیرنما یا هولشتاین اشتادل، مجسمه ی عاجی ماقبل تاریخی است که در سال ۱۹۳۹ در غاری به نام هولشتاین اشتدل آلمان کشف شد. این مجسمه قدیمی ترین مجسمه ی جانورسان و قدیمی ترین نمونه ی هنر فیگوراتیو شناخته شده ی جهان محسوب می شود. باتوجه به تاریخ گذاری کربن لایه های رسوبی که مرد شیرنما در آن قرار داشت، تخمین زده می شود که این مجسمه بین ۳۵هزار تا ۴۰هزار سال قدمت داشته باشد.

دکتر سویتمنمی گوید:

این یافته ها از نظریه ای حمایت می کند که نشان می دهد برخورد چندین شهاب سنگ مسیر تاریخ بشر را زیرورو کردند.

بدون شک، مورخان همچنان و برای مدت طولانی به بحث درباره ی معنای هنر باستانی ادامه خواهند داد. به هرحال، آنچه این یافته های جدید نشان می دهد آن است که باید به جای تفسیر شَمَن باوری یا گمانه زنی های مشابه بیشترِ آثار هنری دوران باستان را به عنوان جزوی از زمانه ی خودشان درنظربگیریم که توانسته اند ويژگی های برجسته ی محيط پیرامون خود مانند آسمان شب و رویدادهای مهم نجومی را به تصویر بکشند. ناگفته نماند که ما در دنیای امروزی اغلب این خصوصیت هنرهای باستانی را نادیده می گیریم.

یافته های پژوهش جدید در مجله ی علمیAthens Journal of Historyمنتشر شده است.

علم وفناوری...
ما را در سایت علم وفناوری دنبال می کنید

برچسب : نویسنده : 9elme1404c بازدید : 166 تاريخ : سه شنبه 13 آذر 1397 ساعت: 20:56