نتایج پژوهش محققان دانشگاهی حاکیست؛ در مصرف «اکسید روی» احتیاط کنید!

فلز روی، یک عنصر ضروری کاتالیزوری و تنظیمی است که نقش مهمی را در پاسخ shy;های ایمنی بدن، استرس اکسیداتیو و پیری ایفا میshy; کند. این عنصر در تمام بافت shy;های بدن حضور دارد و کمبود آن سبب اختلال در سیستم دفاعی و آنتی اکسیدانی بدن می shy;شود. اکسید روی رایجshy; ترین ترکیب روی است؛ زیرا بالاترین غلظت عنصر روی را در خود دارد و دارای عملکرد چندگانه است.

امروزه اکسید روی در صنعت، پزشکی، داروسازی، کشاورزی، رنگ آمیزی و همچنین در سیستمshy; های اکولوژیک کاربرد دارد. سایز ذرات و مورفولوژی آن ها مهم ترین پارامتری است که فعالیت اکسید روی را تحت تأثیر قرار می shy;دهد. در سالshy; های اخیر و با پیشرفت نانوتکنولوژی، استفاده از نانواکسید روی جایگزین روی شده است. عده ای از محققان اعلام کرده اند که ذرات روی عوارض جانبی در بعضی از سلولshy; های انسان ایجاد می shy;کند، بنابراین از سویی به دلیل گزارش های متناقض و از سوی دیگر به دلیل استفاده روزافزون از این عنصر، تعیین اثرات آن امری ضروری به نظر میshy; رسد.

به همین منظور گروهی از محققان دانشگاه علوم پزشکی همدان با همکاری انستیتو پاستور تهران، 25 موش آزمایشگاهی نر نژاد ویستار را به 5 دسته 5 تایی تقسیم کردند و آن ها را با دوزهای مختلف اکسید روی تحت تیمار قرار دادند. در پایان این دوره، میزان 2 میلی shy;لیتر خون از قلب موش ها گرفته شد و فاکتورهای اکسیدانی و آنتی shy;اکسیدانی آن سنجش شد.

نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان داد که هر چه غلظت اکسید روی دریافتی در بدن موش بیشتر باشد، اکسیدان بیشتری در بدن این جانور تولید می شود و آن را بیشتر دچار تنش می کند.

طبق این نتایج که در مجله علمی <<پژوهان>> وابسته به دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی همدان منتشر شده، افزایش تنش اکسیداسیونی در بدن موش ها تا حدی منجر به ترشح آنزیم های آنتی اکسیدان نظیر سوپر اکسید دیسموتاز و گلوتاتیون پراکسیداز می شود، ولی این عکس العمل دفاعی، در غلظت های بالای روی زیاد قوی نیست.

بر اساس داده shy;های به دست آمده از این آزمایش، ظرفیت آنتی shy;اکسیدانی کل، همراه با افزایش غلظت اکسید روی در تمام گروه shy;ها کاهش پیداکرده است. علاوه بر این، تغییرات آنزیم shy;های کبدی ALT و AST در گروه shy;های مصرف کننده دوزهای متفاوت اکسید روی به طور چشمگیری معنادار شده اند که نشان دهنده آسیب کبدی است.

این نتایج همگی نشان از مضرات استفاده نادرست از اکسید روی دارد، بااین وجود برای تائید اثرات نامطلوب اکسید روی در انسان باید تحقیقات بیشتری صورت گیرد تا تأثیر این ذرات بر سلامتی انسان مشخص شده و استفاده از آن ها در موارد صنعتی مثل لوازم آرایشی و کرمshy; های ضد آفتاب قابل توجیه شود.