تصویر حیرت‌انگیز از حفره یخی در سطح مریخ

وجودآب مایعبر سطح مریخ سال ها از هیجان انگیزترین موضوعات موردتوجه جوامع علمی بوده است. به تازگی تصاویری حیرت انگیز منتشر شده است که تعداد زیادی حفره های یخ را بر سطح سیاره ی سرخ نشان می دهد. این تصاویر که طی مأموریت مارس اکسپرس ازآژانس فضایی اروپاتهیه شده است، به راستی دنیا را مسحور زیبایی خود کرده اند.

فضاپیمای مدارگرد مریخ یک نمای خیره کننده از دهانه یحفره ی کارالیوف(Korolev) را ارسال کرده؛ حفره ای شگرف که تقریباً تا لبه ی خود از یخی طبیعی و دست نخورده پر شده است.

مریخ نیز مانند زمین، چند فصل دارد و جالب اینکه درست مانند زمین، در آنجا هم یخ ها طی فصل های گرم اندکی پسرفت می کنند. اما وضعیت درمورد دهانه ی کارالیوف کمی عجیب جلوه می کند. این حفره که به افتخارسرگی کارالیوف، مهندس موشکی اتحادیه ی جماهیر شوروی نام گذاری شده، احتمالاً حاصل یک برخورد عظیم شهابی در گذشته های دور این سیاره بوده است.

رویداد رخ داده در این حفره، یک نوع پدیده ی زمین شناسی با نام <<تله ی سرد>> است. این حفره در حقیقت بسیار عمیق است. از کف این حفره که در فاصله ی ۲ کیلومتری پایین تر از لبه ی آن قرار گرفته، گنبدی از آب منجمد با ارتفاع ۱.۸ کیلومتر و قطر ۶۰ کیلومتر پدیدار شده است.

نمای فوقانی دهانه ی کارالیوف

حجم یخ موجود در حفره در حدود ۲۲۰۰ کیلومتر مربع است؛ هرچند تصور می شود بخش نامعلومی از این حجم احتمالاً گردوغبار مریخ باشد.

مریخ دارای هوایی بسیار رقیق و غیرقابل تنفس است. هنگامی که این هوا روی سطح یخ حرکت می کند، سرد شده و روی گودال می نشیند. نتیجه ی این فرآیند، ایجاد لایه ای از هوای سرد است که بالای یخ قرار گرفته و از آنجا که هوا یک رسانای ضعیف برای گرما است، این لایه از هوای سرد مانند یک عایق عمل می کند و مانع از رسیدن هوای گرم به یخ های زیرین و آب شدن آن می شود.

مشابه چنین مکانیزمی در مقیاسی بسیار کوچک تر درمورددهانه ی لوث(Louth) در ناحیه ی قطب شمال سیاره ی مریخ نیز در جریان است.

نقشه ی توپوگرافی دهانه ی کارالیوف

در مأموریتمارس اکسپرسکه با فرارسیدن ۲۵ دسامبر وارد پانزدهمین سال فعالیت خود در مدار مریخ می شود، مدارگرد در سال گذشته چندین بار بر فراز دهانه ی کارالیوف عبور کرد و طی آن موفق شد چندین نوار تصویر باکیفیت را توسط دوربین HRSC خود به ثبت برساند. اثر باورنکردنی که در کاور این مقاله می بینید، حاصل تلفیق پنج قطعه از این نوارهای ارسالی است که دهانه ی کارالیوف را با شکوه تمام و با رزولوشن حدود ۲۱ متر در هر پیکسل به تصویر کشیده است.