فهرست رشد مقالات علمی کشورها در سال ۲۰۱۸ منتشر شد

براساس برآوردهای مؤسسه ی انتشاراتیکلاریویت آنالیتیکس، اقتصادهای نوظهور بیشترین نرخ رشد پژوهشی را در سال ۲۰۱۸ و از خود نشان داده اند. گزارش اخیر نشان می دهدمصروپاکستانبه ترتیب با رشد ۲۱ درصدی و ۱۵.۹ درصدی در صدر این فهرست و قرار گرفته اند.

انتشارات علمی چین حدود ۱۵ درصد افزایش یافته؛ این در حالی است که کشورها وی هند، برزیل، مکزیک و ایران همگی شاهد رشدی بیش از ۸ درصد در مقایسه با سال ۲۰۱۷ بوده اند (به نمودار مربوط به بیشترین رشد پژوهشی کشورهای جهان توجه کنید).

اما در میانگین جهانی، میزان انتشارات پژوهشی در سال ۲۰۱۸ حدود ۵ درصد نسبت به سال گذشته رشد داشته است؛ بدین ترتیب تعداد مقالات و موجود در پایگاه اطلاعاتیWeb of Scienceبه عدد ۱.۶۲۰.۷۳۱ رسیده که بیشترین آمار ثبت شده تا به امروز محسوب می شود.کارولین واگنر، تحلیلگر سیاسی علوم و فناوری در دانشگاه ایالتی اوهایو و مشاور سابق دولت ایالات متحده می گوید که این تنوع بازیگران جهانی در علوم، یک دستاورد فوق العاده است.

او می افزاید:

در سال ۱۹۸۰، میزان ۹۰ درصد از علوم جهان تنها در انحصار پنج کشور یعنی ایالات متحده، انگلستان، فرانسه، آلمان و ژاپن بود؛ اما امروزه شاهد حضور ۲۰ کشور در صدر جدول بیشترین انتشارات علمی جهان هستیم.

این اطلاعات توسط مؤسسه ی کلاریویت آنالیتیکس که مالک پایگاه اطلاعاتی Web of Science است، گرداوری شده و تحلیل های انجام گرفته روی ۴۰ کشوری متمرکز شده که حداقل ۱۰ هزار مقاله از آن ها در این پایگاه به ثبت رسیده است. نمودارهای سالانه ی پیش رو براساس تعداد مقالاتپژوهشیو بازبینی منتشر وشده بین ماه های ژانویه و اوت است؛ ضمن اینکه باید در نظر داشته باشید همواره یک تأخیر زمانی میان زمان انتشار مقالات و ثبت آن ها در پایگاه اطلاعاتی وجود دارد.

جاشوا اشنل، یک مشاور ارشد از مؤسسه ی کلاریویت در مریلند می گوید که رشد امسال با رشد سالانه ی دیده شده در چند سال اخیر قابل مقایسه است و انتظار می رود که این روند تا سال ۲۰۱۹ همچنان ادامه یابد.

علت ارتقای کشورها در رتبه بندی جدید

هنوز مشخص نیست که عامل رشد چشمگیر مصر و پاکستان در اینرتبه بندیچه بوده است.رابرت تیسن، رئیس مطالعات علمی و نوآوری در دانشگاه لیدن هلند بر این باور است که یکی از دلایل جهش دیده شده می تواند این باشد که هر دو کشور از یک جایگاه پایین نزدیک به انتهای فهرست ۴۰ گانه ی کشورهای برتر از لحاظ تعداد کل مقالات، حرکت روبه رشد خود را آغاز کرده اند.

همچنین ممکن است این داده ها نشان دهنده ی تغییراتی درنحوه ی سازمان دهیجدید پایگاه داده باشد که شامل افزوده شدن تعداد بیشتری از نشریات محلی یا ملی به پایگاه بوده است. تیسن می گوید هنوز وضعیت رشد علمی برخی مناطق جغرافیایی به ویژه در آفریقا به درستی تحت بررسی قرار نگرفته اند.

تیسن و واگنر اعتقاد دارندافزایش بودجهوهم کاری های بین المللینیز ممکن است دلیلی برای افزایش جهش علمی مصر و پاکستان بوده باشند. تیسن می گوید که رشد علمی چین به پشتوانه ی دو دهه رشد سیاست های حمایت از علوم و آموزش عالی در این کشور محقق گردیده است. واگنر پیش بینی می کند چین به زودی با پشت سرگذاشتن ایالات متحده، تبدیل به بزرگ ترین قطب علمی جهان شود. میزان اختلاف این دو کشور هم اکنون تنها حدود ۳۵ هزار مقاله است و بنابر برخی معیارها باید گفت که چین هم اکنون نیز از ایالات متحده پیشی گرفته است.

واگنر می گوید همچنین کیفیت علمی مقالات منتشرشده در کشور چین از لحاظ میزان استنادهای صورت گرفته نیز رو به افزایش است؛ اما برای ادامه ی روند فعلی، این کشور باید همچنان درهای خود را به سوی جهان باز نگه دارد. او خاطرنشان می کند که سانسور منابع اینترنتی از سوی دولت چین موجب بروز نارضایتی میان دانشمندان به خاطر عدم دسترسی به برخی پایگاه های اطلاعاتی و جستجوهای محدود اینترنتی شده است. واگنر می افزاید:

همان طور که ارتباطات بیشتری در سطح جهانی پیدا می کنید، از آخرین مرزهای دانش آگاه خواهید شد و این امر برای دستیابی به مقام های برتر اهمیت بسیاری دارد.