سیاره ستاره برنارد شاید برای حیات فرازمینی مناسب باشد

یکی از نزدیک ترینسیاره های خارجیبه زمین، سیاره ای است که دورستاره ی برناردمی چرخد و باوجود دمای کم، احتمال میزبانی آن برای حیات بالا است. بر اساس جدیدترین یافته ها، فرآیندهای زمین گرمایی می توانند آب زیر سطح این سیاره موسوم بهسیاره ی bرا گرم کنند و شرایط را برای رشد حیات هموار کنند. در آینده ای نزدیک، تصاویر ثبت شده توسطتلسکوپ جیمز وبمی توانند به درک این مسئله و شرایط این سیاره برای حیات کمک کنند. همچنین ابزارهایی که بعدا در آینده از راه می رسند، می توانند نشانه های حیات را در سطح این سیاره کشف کنند.

به گفته یادوارد گوینان، پژوهشگردانشگاه ویلانوای پنسیلوانیااین سیاره می تواند شرایط خوبی برای حیات داشته باشد. بر اساس نتایجی که گوینان و همکار اواسکات اینگلاز داده های ۱۵ ساله به دست آوردند، اگرچه سطح این سیاره برای جریان آب مایع و رشد حیات بسیار سرد است؛ اما اقیانوس هایی زیرزمینی را در دل خود دارد.

چنین اقیانوس هایی تنها در سیاره های سنگی شکل می گیرند؛ بنابراین اگر این سیاره یک غول گازی باشد، نمی توان به رشد حیات در آن امیدوار بود. اینگل نیز دراین باره می گوید اگر این سیاره یک ابرزمین باشد، تمام شرایط برای حیات فراهم می شود.این دو پژوهشگر، نتایج اکتشافات خود را در ۲۲۳امین نشست سالیانه ی انجمن ستاره شناسی آمریکا منتشر کردند.

تصویرسازی هنرمندانه از سطح منجمد سیاره ی b برنارد

غول گازی یا ابَرزمین؟

ستاره ی برنارد با فاصله ی ۶ سال نوری از زمین، نزدیک ترین تک ستاره به خورشید محسوب می شود و تنها ستاره های سه تایی منظومه یآلفا قنطورساز برنارد به زمین نزدیک تر هستند. نزدیکی ستاره ی برنارد بسیاری از پژوهشگرها را تشویق کرده است که ابزارها و تلسکوپ های خود را به سمت آن قرار دهند. در دهه ی ۱۹۷۰، ستاره شناس ها به علائم وجود یک سیاره در اطراف این ستاره ی کم نور پی بردند. تا اینکه در نوامبر ۲۰۱۸ از کشف یک سیاره ی بزرگ در اطراف این ستاره خبر دادند.

سیاره ی bبه عنوان یک سیاره ی سنگی، بسیار بزرگ و حداقل ۳.۲ برابر زمین است. اگرچه مدار آن دقیقا مانندعطارداست اما این سیاره به دلیل نور کم ستاره اش، یک دنیای منجمد است (اگر ستاره ی برنارد جایگزین خورشید درمنظومه ی شمسیشود، درخشش آن تنها ۱۰۰ برابر بیشتر از ماه کامل خواهد بود و زمین به سرعت به یک دنیای منجمد تبدیل می شود).

بااین حال، این اطلاعات از انگیزه ی گوینان و اینگل برای کشف این سیاره کم نکرد. این سیاره با حداقل دمای منفی ۱۷۰ درجه ی سانتی گراد، مشابهقمر اروپایسیاره ی مشتریاست. قمر اروپا با وجود اقیانوس های زیرزمینی یکی از محتمل ترین قمرها برای رشد حیات در منظومه ی شمسی است.

بااینکه تشعشعات مشتری منجر به ذوب یخ های اروپا می شود اما به عقیده ی دو پژوهشگر، در سیاره ی b ستاره ی برنارد، یک انرژی متفاوت، عامل به وجود آمدن دریاچه ها و دریاهای زیرزمینی است؛ بنابراین تمرکز خود را روی این سیاره گذاشتند.

یک تصویر هنری از ابرزمینی که به دور ستاره ی برنارد در حال چرخش است

گوینان می گوید:

ابرزمین ها قابلیت تولید انرژی زمین گرمایی بیشتر را دارند و می توانند یخ بعضی مناطق را ذوب کنند برای مشاهده ی دریاچه های مشابه لزوما نباید به مشتری سفر کرد. یک نمونه ی بارز صفحات یخیقطب جنوباست که روی صدها دریاچه را پوشانده اند و احتمالا این دریاچه ها بر اثر گرمای هسته ی زمین به وجود آمده اند.

بزرگ ترین صفحه ی یخی،دریاچه ی Vostokاست که تصور می شود حاوی یک مجموعه ی گسترده از موجودات زنده ی متمایز از میلیون ها سال قبل باشد. گوینان و اینگل احتمال می دهند محیط های مشابه این دریاچه، روی سیاره ی سنگی b وجود داشته باشند.

سنگی، یک اصطلاح کلیدی است و پژوهشگرها هنوز از اندازه ی دقیق سیاره ی برنارد مطمئن نیستند (فقط می دانند جرم آن ۲.۳ برابر جرم زمین است). به همین دلیل احتمالا این سیاره یک ابرزمین سنگی است؛ اما اگر جرم آن هفت الی هشت برابر زمین باشد، می توان گفت مدل کوچک شده ینپتونمحسوب می شود و درست مانند دنیای آبی منظومه ی شمسی (نپتون) این نوع غول گازی نیز فاقد سطح مناسب برای رشد و تکامل حیات است. در چنین شرایطی جستجوی حیات روی این سیاره به پایان می رسد.

تصویر رادارنمایی از Lake Vostok را نمایش می دهد که در اعماق یخ های قطبی پنهان شده است.

تلسکوپ جیمز وبمی تواند با عکس برداری مستقیم از این سیاره، به ماهیت رازآلود آن پی ببرد. برای این نوع عکس برداری، سیاره باید به اندازه ی کافی از ستاره ی میزبان خود دور باشد تا نور آن مسدود شود؛ در غیر این صورت درخشش بالای سیاره مانع از رصد موفق آن می شود.

اما این بار نور کم ستاره ی برنارد به کمک خواهد آمد. به گفته ی گوینان اگر این سیاره یکمینی نپتونباشد، تلسکوپ وب به راحتی می تواند آن را تشخیص دهد؛ اما اگر یک دنیای سنگی باشد تشخیص آن کمی دشوار خواهد بود. با این حال، آن ها امیدوارند با استفاده از فناوری های جدید تلسکوپ بتوانند آن را رصد کنند.

از طرفی ستاره ی برنارد محبوبیت زیادی دارد. مجاورت آن با منظومه ی شمسی ما باعث شده است سال ها هدف شکار ستاره شناسان قرار بگیرد و به گفته ی اینگل این سیاره یکی از اولویت های تلسکوپ وب است. اگر تلسکوپ وب، این سیاره را یک دنیای تاریک تشخیص دهد، پس احتمال سنگی بودن آن بالا خواهد رفت. بااین حال اگر درخشندگی سیاره زیاد باشد احتمالا یکمینی نپتونخواهد بود.

در صورت وجود حیات زیر سطح یخی سیاره ی b، تلسکوپ های نسل آینده می توانند علائم آن را پیدا کنند. اگر سیاره مانند قمر اروپا دارایآبفشانباشد، پژوهشگرها می توانند در فواره های آن به جستجوی موجودات زنده بپردازند؛ اما برای این کار به تلسکوپ هایی نیاز است که احتمالا در دهه های آینده ساخته خواهند شد.